لومن و لوکس

لومن و لوکس

لوکس چیست؟ بررسی واحد اندازه گیری Lux

لوکس (به انگلیسی: LUX ) یک واحد استاندارد برای اندازه گیری شدت روشنایی است. در حقیقت ما میزان نور تابیده شده بر سطح را با واحد لوکس معین می کنیم. حتما تا به حال دقت کرده اید که شرکت های تولیدی، علاوه بر توان مصرفی، مشخصات دیگری را هم در چارت فنی چراغ ها و لامپ ها چاپ می کنند. یکی از مهمترین مشخصات برای هر لامپ، مقدار لوکس نور خروجی است.

واحد لوکس همان واحد استاندارد برای بیان “شدت روشنایی” است.

واحد Lux ، یکای شدت روشنایی در SI است. با لوکس می توانیم مقدار شار نوری تابیده شده بر واحد مساحت را تعریف کنیم. در علم مهندسی روشنایی، لوکس یک مقیاس است برای اندازه گیری شدت نوری که به انسان با چشم خود درک می کند. یک لوکس معادل یک لومن بر متر مربع می باشد.

یکی از اولین تعاریفی که دانشمندان قدیمی از واحد اندازه گیری لوکس داشتند به این صورت بود: ” یک لوکس برابر است با شدت روشنایی ای که از یک شمع در فاصله یک متری حس می شود”. بعدها دانشمندان دریافتند که نور ماه کامل در آسمان صاف نیز تقریبا برابر است با یک لوکس.

مقدار نور یک منبع نور را با یکای ” لومن ” بیان می کنند.

مقدار نور منبع نور را با واحد لومن بیان می‌کنیم. گفتیم که یک لوکس در واقع بیانگر یک لومن نور می باشد که بر یک متر مربع از سطح تابیده می شود. بنابراین، زمانی که مقدار ۱۰۰۰ لومن نور بر روی یک سطح با مساحت یک مترمربعی تابیده می شود، شدت روشنایی برابر است با ۱۰۰۰ لوکس. با این حال، در صورتیکه همان ۱۰۰۰ لومن را به یک سطح ۱۰ مترمربعی بتابانیم، شدت روشنایی برابر است با ۱۰۰ لوکس.

از مقایسه عددی بالا، به راحتی می توانیم نتیجه بگیریم که برای روشن نمودن یک محیط بزرگتر، به تعداد بیشتری از منبع های نوری نیاز داریم و این یک نتیجه گیری شهودی قطعی هم هست.

می توان گفت: “برای یک منبع نور، فقط لومن یا میزان شار نوری ثابت است”. لوکس نور دریافتی بستگی به شرایط نصب و فاصله ها دارد.

وقتی از نورپردازی حرف میزنیم باید بدانیم که برای یک منبع نوری، فقط میزان شار نور یا لومن آن ثابت است و لوکس دریافتی از آن بستگی به فاصله منبع نوری تا سطح مورد نظر و جنس محیط دارد. همچنین جالب است بدانید که در صورت وجود ذرات معلق در هوا یا آلودگی هایی که امروزه همه با آن دست و پنجه نرم می کنیم، لوکس نور دریافتی در مقصد کاهش می یابد.

این طبیعی است که ذرات معلق مقداری از نور منبع نور را به خود جذب می کنند. مثلا در شهر اهواز (که متاسفانه، در چند سال اخیر دچار آلودگی هوا و ذرات ریز معلق بوده است)، اگر به پروژکتور هایی که در فضای باز نصب شده اند دقت کنید، مسیر نوری که پروژکتور می تاباند را می بینید. این همان اثر کاهش لوکس در یافتی در مقصد است.

توان تولید نور یک چراغ یا پروژکتور ال ای دی را باید با توجه به ابعاد محیط مورد نظر و جنس مواد به کار رفته در آن انتخاب کنیم.

اگر بخواهیم با توجه به نکات گفته شده، برای انتخاب نوع چراغ یا پروژکتور جهت روشنایی یک محیط تصمیم گیری کنیم، اول باید ابعاد دقیق محیط را بدانیم. البته باید به نکات دیگری مانند جنس متریال ها و مواد به کار روفته در محیط، رنگ آنها، میزان براق بودن یا مات بودن سطح آنها و ضریب جذب دیوارها و کف هم توجه کنیم.

ارتباط لوکس و لومن

“لومن” واحد اندازه گیری “مقدار نور” یک منبع نور است. یک لوکس شدت نور، معادل یک لومن نور است که به یک متر مربع از سطح می تابد. پس اگر ۱۰۰۰ لومن نور بر روی یک متر مربع تابیده شود شدت روشنایی ۱۰۰۰ لوکس بدست می دهد. و اگر همان ۱۰۰۰ لومن بر روی ۱۰ متر مربع تابانده شود شدت روشنایی ۱۰۰ لوکس خواهد شد.